بررسی جایگاه گنبد در الگوهای کالبدی مساجد معاصر
Authors
abstract
در صدر اسلام، نقش کالبدی مساجد اهمیت زیادی نداشت، لیکن با گذشت زمان مسجد توانست از منظر کالبدی نیز به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در شهرهای اسلامی عمل کند. تأثیر کالبدی مساجد به مرور به گونه ای خاص و پراهمیت شد که در مقاطعی از تاریخ، مسجد به شهر اسلامی هویت می بخشید و به محیط شهری معنا می داد و موجب خوانایی و جهت دهی آن می شد. در نگاه به آنچه از فرم مسجد به ذهن می آید، گنبد جایگاه ویژه ای به خود اختصاص می دهد. با توجه به الگوهای مختلف در طراحی کالبد مساجد نوین دیدگاه های مختلفی نیز در مورد حضور و یا عدم حضور گنبد در فرم کالبدی مساجد وجود دارد. در این مقاله ضمن ریشه یابی ورود گنبد در فرم مساجد و روند تکامل و تثبیت آن در مسجد سعی در شناسایی الگوهای طراحی فرم مسجد از لحاظ دیدگاه شان نسبت به گنبد داریم و به تحلیل فرم کالبدی نمونه هایی از مساجد معاصر شهر تهران از لحاظ کیفیت استفاده شان از گنبد پرداخته ایم. در پژوهش حاضر روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی و جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و نمونه موردی است. با بررسی نمونه ها این نتیجه حاصل شد که مساجد با کالبدی سنت گرا همواره از گنبد استفاده می کنند و اکثراً از فرم و روش قدیم سنتی بهره می جویند، حال آنکه معماران نوگرا سعی در ایجاد مساجد بدون گنبد و یا گنبد با فرم های جدید و مصالح جدید دارند. به طور کلی باید دقت داشت که اصولاً در معماری، توجه به موضوع و درک عمقی آن، نخستین شرط الزامی اصالت و صحت طراحی است. عدم تعمق خاص و کشاف در موضوع و اصالت ندادن به آن، به نفی بصیرت و عمق گرایی در معماری منتهی می شود. اطلاع اجماعی و متکی بر عادات بدون بازنگری و رجوع به مفاهیم، در تمام انواع معماری به ویژه مسجد، اشتباهی فاحش است.
similar resources
جایگاه الگوهای رفتاری روستاییان در شیوه‌های نوسازی کالبدی روستا
چکیده: «الگوهای رفتاری» از جمله عوامل تاثیر‌گذار بر کیفیت نوسازی روستایی است. سازماندهی الگوهای رفتاری در پروسه‌ی نوسازی می‌تواند، سبب حیات یا مرگ تدریجی روستاها شود. در واقع حفظ ارتباط کالبد با الگوهای رفتار بومی بر مفاهیم خلوت، فضای شخصی، ازدحام و قلمرو تاثیر می‌گذارد و این مفاهیم برخاسته از فرهنگ بومی هر روستا می‌باشند. نوسازی بدون توجه به الگوی رفتار بومی سبب تغییر چهره‌ی روستا...
full textبررسی اثرات تابش خورشید بر سطوح گنبد مساجد مناطق بیابانی
ساختن بناهای مذهبی در گذشته با در نظر گرفتن آسایش و راحتی کالبد بنا در برابر شرایط اقلیمی سخت منطقه، مورد توجه معماران بوده است. ساختار مساجد به عنوان یکی از بناهای مذهبی کشورمان، در اکثر نقاط اقلیمی مخصوصاً مناطق بیابانی با سقفهای گنبدی گوناگون بوده است. این پژوهش به دنبال بررسی عملکرد انواع گنبدهای مساجد مناطق بیابانی به لحاظ فرم و ابعاد در میزان جذب تابش خورشید است. بدین منظور دادههای آب و...
full textبررسی مؤلفه‌های معماری در مساجد معاصر ایران: رویکردها و روش‌ها
از اوایل دوره قاجار در پی تحولات سیاسی، اقتصادی و مذهبی، همچنین توجه به مدرنیسم پس از گسترش آن در غرب، به تدریج خصوصیات معماری ایرانی به تقلید از غرب تغییر کرد و رویکردهای مختلفی در معماری معاصر ایران ایجاد شد. بنای مساجد به عنوان یک عنصر شاخص در کالبد شهری در انعکاس رویکردها و روشهای معماری نقش اساسی را ایفا میکند و همواره مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با بیان؛ توصیفی- تحلیلی، ضمن تب...
full textبررسی سازه ای گنبد مساجد جامع در دوره های مختلف تاریخ ایران
در فرهنگ اسلامی ، گنبد هنگامی که خود مظهر روشنی از کیهان زائی بنیادی اسلامی می گردد ، تصویرپردازی باستان خود را القاء می کند. علائم اسلامی چون مرکز ، دایره و کره ، که خود فطری گنبدند ، از طریق انتقالی نمادین یکسره تحقق می یابند. اگرچه گنبد مساجد، ارتباطی گریز ناپذیر با سایر عناصری دارد که به عملکرد و شکل مساجد ایرانی معنا می بخشد ولی خود به تنهایی رمز و رازها و نیز گفته ها و ناگفته هائی را در...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازیجلد ۴، شماره ۳، صفحات ۷-۱۶
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023